18/05/2019
Nakon višegodišnje pauze Srbija je nastavila da podmlađuje generalski kadar osobama u ranim četrdesetim godinama, što je praksa u većini armija Evrope, Rusije i SAD.
Povodom dana Vojske Srbije 23. aprila predsednik Aleksandar Vučić potpisao je niz ukaza o unapređenjima i postavljenjima. Trojica pukovnika koji su rođeni 1970-tih postali su brigadni generali. Time je nastavljen trend podmlađivanja vojnog vrha kakav postoji u oružanim snagama širom Evrope, u Rusiji i SAD, a što se u Srbiji u većem obimu nije dešavalo punih sedam godina.
Najmlađi general VS je Đuro Jovanić, rođen 1977. godine. Od septembra prošle godine direktor je Vojnobezbednosne agencije (VBA). Do maja ove godine bio je predsednik upravnog odbora Srpske banke zadužene za podršku poslovima trgovine naoružanjem i vojnom opremom. Na početku karijere kao intendantski oficir brinuo je o ishrani vojnika u 975. Vazduhoplovnom nastavnom centru u Somboru. Nakon toga obavljao je različite dužnosti u okviru Kriminalističko istražne grupe vojne policije. Godine 2012. u činu majora bio je na dužnosti ađutanta tadašnjeg ministra odbrane Aleksandra Vučića. Vanredno je dobio čin pukovnika 2015. i nedavno ponovno vanredno prvu generalsku zvezdicu. Razlozi za vanredna unapređenja nisu javno dostupni ali sa 41 godinom i devet meseci starosti nije najmlađi general u istoriji VS.
Sadašnji načelnik Vojne akademije Bojan Zrnić februara 2011. godine postao je brigadni general sa 41 godinom i četiri meseca. U prošloj dekadi Vojska Srbije imala je generale u prvoj polovini pete decenije starosti. Od 2012. godine unapređivanja mlađih generala nije bilo sve do septembra prošle godine.
Čin brigadnog generala ovog aprila dobio je Tiosav Janković, komandant 250. raketne brigade za PVD. Rođen je 1974. godine i cenjen je u struci kao osoba od vojnog zanata sa ratnim iskustvom. U vreme NATO bombardovanja 2. maja 1999. godine učestvovao je u obaranju američkog lovca F-16 u kojem je leteo aktuelni američki komandant Ratnog vazduhoplovstva, tada potpukovnik David Goldfein. Zbog toga je vanredno unapređen i odlikovan. Prošao je sve dužnosti u raketnim jedinicama naoružanim sistemom S-125M Neva-M. Bio je tehničar, oficir za vođenje raketa, zamenik i zatim komandant raketnog diviziona, pomoćnik komandanta brigade za operacije, načelnik štaba i zamenik komandanta, a od februara 2018. komandant brigade. Njegova karijera smatra se primerom prirodnog razvojnog puta jednog generala.
Brigadni general postao je i Zoran Nasković rođen 1971. godine koji je od decembra prošle godine komandant 1. brigade kopnene vojske sa komandom u Novom Sadu. Uzdizanje u karijeri zaslužio je službom na terenu i u borbenim dejstvima. Bio je u u 243. mehanizovanoj brigadi u garnizonu Uroševac. Učesnik je borbi na Kosovu i Metohiji. Sa brigadom je juna 1999. godine prešao na jug Srbije. U toj jedinici bio je komandir voda, čete i bataljona. Službovao je u vranjanskoj 78. motorizovanoj brihadi, bio je načelnik štaba niške 3. brigade kopnene vojske, komandant vranjanske 4. brigade i do prelaska u Novi Sad bio je u Nišu u Komandi kopnene vojske pomoćnik komandanta za operacije.
Od mlađih generala tu je i komandant Specijalne brigade brigadni general Miroslav Talijan rođen 1970. On je 2018. dobio prvu generalsku "zvezdicu". Na čelu Specijalne brigade je od septembra prošle godine i doktor je vojnih nauka. Učesnik je rata na Kosovu i Metohiji 1998. i 1999. godine kao pripadnik 72. specijalne brigade. Bio je i zamenik komandanta protivterorističkog odreda Kobre, predavač na Vojnoj akademiji na predmetima upotrebe specijalnih jedinica, načelnik Škole nacionalne odbrane i načelnik Vojne akademije. Jedan je od retkih oficira specijalnih snaga koji je učestvovao u borbenim dejstvima i uspeo da doktorira na istu temu. Ima petoro dece.
Generalske zvezdice u svetu
U većini zemalja na prostoru Evrope, u Rusiji i SAD uspešni oficiri dolaze do prve generalske zvezdice najčešće sa oko 42 godine starosti. Zatim sledi postepeni uspon od dužnosti do dužnosti. Najčešće se na najviše pozicije dolazi u godinama kada su srpski generali već penzioneri, to jest oko šezdesete godine starosti.
Tako, na primer, četa Vojske Srbije prošle godine učestvovala je na vežbi u Lenjingradskom vojnom okrugu sa jedinicama ruske 6. armije kojom komanduje general-lajtnant (dve zvedice, ekvivalent srpskog general-majora) Andrej Kuzmenko rođen novembra 1972. On je prvi generalski čin dobio 2014. godine.
Na drugoj strani su glavokomandujući u sedmoj deceniji života. Na čelu ruske kopnene vojske je general-armije Oleg Saljukov star 63 godine. Ruski načelnik Generalštaba general-armije Valerij Gerasimov i načelnik Združenog generalštaba oružanih snaga SAD Džozef Danford napuniće 64. godine do kraja 2019.
Za poređenje, po zakonu o Vojsci Srbije, general sa četiri zvezdice mora po sili zakona u penziju sa navršenih 58 godina. Zakon omogućava da se produži služba do dve godine ali do sada nije bilo većih presedana. Izuzetak je slučaj generala Ljubiše Dikovića koji je trebao da ide u penziju 22. maja prošle godine ali ukaz je dobio 14. septembra.
Najmlađi srpski generali kroz istoriju
Više puta se debatovalo na temu "ko je najmlađi srpski general". Od kada postoji moderna srpska vojska, generali su bili poznati po brkovima i sedoj kosi. U vreme Kraljevine, takođe je bila ista situacija.
U Narodnooslobodilačkoj vojsci Jugoslavije u Drugom svetskom ratu bilo nekoliko "ratnih generala", koji su taj čin dobili pre 40 godine, a neki i pre tridesete godine. Ratna generacija dugo je ostajala u visokim činovima – na primer Veljko Kadijević, poslednji stalno postavljeni savezni sekretar za narodnu odbranu SFRJ bio je aktivni general 25 i po godina.
Kada se stabilizovala kadrovska politika u JNA, bile su potrebne godine da se dobiju generalske epolete i to je uglavnom počinjalo krajem 40-ih godina života.
Drastično podmlađivanje počelo je u 21. veku, 2005. godine. Tada su general majori postali Zdravko Ponoš, rođen 1962. godine i Ljubiša Diković, rođen 1960. godine - što se tada smatralo velikim uspehom za obojicu.
Kada je 2008. godine uveden čin brigadnog generala, omogućeno je da relativno mlađi ljudi budu generali. Čin pukovnika je tada malo "oslabljen", a ojačan čin general majora, koji je od ranije jedne, sada dobio dve "zvezdice".
U savremenoj VS, po uzoru na strana rešenja, komandanti najvažnijih brigada poput četiri brigade kopnene vojske, Specijalne brigade, batajničke 204. vazduhoplovne brigade i 250. raketne brigade za PVD su brigadni generali po formaciji. U ostalim brigadama komandanti su pukovnici.
Po novom sistemu, najmlađi srpski general postao je Milosav Simović, koji je dobio čin 15. maja 2008. godine, sa 41 i po godinom starosti. Čin pukovnika dobio je sa samo 34 i po godine što ga čini jedinstvenim u srpskoj novijoj vojničkoj istoriji. Naredne 2009. godine, brigadni general sa 41 i po godinom starosti postao je sadašnji načelnik generalštaba VS Milan Mojsilović. Kada se precizno preračuna, Simović je za dva dana "mlađi" general u odnosu na Mojsilovića.