24/08/2024
Oružane snage nepriznate proruske moldavske republike Pridnestrovlje (Transnistrija) serijski su opremile svoje tenkove T-64 pasivnom odbranom od napada dronova iz gornje polusfere, u skladu sa iskustvima vojnog sukoba koji već dve i po godine traje između Ukrajine i Rusije.
Kako je objavilo Ministarstvo odbrane Pridnestrovlja, nakon analize iskustava ruskih vojnih snaga u Ukrajini odlučeno je da se sprovede serijska modernizacija tenkovskih potencijala tog entiteta, pre svega u odbrani od napada dronovima iz vazduha.
Objavljene su fotografije na kojima se vidi više tenkova T-64 sa unificiranom rešetkom pričvršćenom za kupolu na četiri tačke. Rešetka, takozvani "roštilj", je pod blagim oštrim uglom nagnuta prema cevi dok je zadnji deo kupole branjen dodatno rešetkastom zavesicom pričvršćenom pod pravim uglom u odnosu na glavnu konstrukciju.
To je izuzetno važno jer su iskustva rata u Ukrajini pokazala da su napadi dronovima najefikasniji iz gornje polusfere, zbog toga što je oklop na tom delu tenka najtanji.
Na tenkovima se takođe nalazi i eksplozivno-reaktivni oklop (ERO) iz sovjetskog perioda Kontakt 1. Tenkovi koji su prikazani imaju ERO na prednjem i bočnom delu kupole, na gornjim površinama čeonog dela tenka (oko periskopa i otvora za vozača), kao i na bočnim površinama, preko gumenog blatobrana (antikumulativne suknjice).
Iako se ne radi o revolucionarnom sredstvu za odbranu od dronova, jer su slični pokušaji već viđeni na ukrajinskom ratištu, čini se da je Pridnestrovlje prvo u svetu obavilo unificiranu, serijsku modernizaciju svojih tenkova za odbranu od dronova, u skladu sa iskustvima tog sukoba. Čitav posao bio je olakšan zbog relativno malog broja tenkova u upotrebi.
Pridnestrovlje raspolaže sa oko 20 sovjetskih tenkova T-64, od čega je aktivno 12 komada. Oni su raspoređeni u Prvoj samostalnoj gardijskoj mehanizovanoj streljačkoj brigadi baziranoj u selu Vladimirovka, svega četiri kilometra od ukrajinske granice.
Tenk T-64 smatra se jednim od kvalitetnijih sovjetskih tenkova svog vremena, koji je doneo mnoge tehnološke novine koje su kasnije postale standard na modernijim modelima. U jedinice je počeo da stiže sredinom 70ih godina prošlog veka i prvi je imao autopunjač, tročlanu posadu, kompozitni oklop, poboljšan sistem za upravljanje vatrom sa noćnim nišanom, kalibar cevi od 125 milimetra i mogućnost ispaljivanja protivoklopnih vođenih raketa iz topa.
Svi ti elementi su T-64 činili neuporedivo boljim od T-62 pa je taj tenk popunjavao tenkovske divizije (od kojih se očekivalo da prime prvi udar u eventualnom sukobu sa NATO), dok su T-62 i T-54/55 korišćeni u pešadijskim divizijama za podršku.
Uprkos očiglednim kvalitetima, T-64 nije proizveden u velikom broju kao neki drugi modeli, jer je bio složen za održavanje i eksploataciju, komplikovaniji za obuku i skup za proizvodnju. Prvi modeli bili su skloni otkazima, ali je to uglavnom naknadno ispravljeno.
Jedan od razloga za mali broj proizvedenih primeraka bio je i taj što se sovjetska doktrina delimično zasnivala na masovnosti i proizvodnji jeftinijih i manje složenih tenkova.
Zbog nespornog kvaliteta i značaja za ono vreme, tenk T-64 uglavnom je popunjavao jedinice u zapadnim delovima Sovjetskog Saveza i Istočnoj Nemačkoj, a do raspada SSSR nije izvožen u inostranstvo. Iz T-64 je kasnije razvijen T-80 dok je primat u masovnoj proizvodnji dobio mehanički svedeniji i uprošćeniji T-72.
Trenutno se nalazi u upotrebi oružanih snaga Rusije, Ukrajine, DR Konga, Uzbekistana i Pridnestrovlja, dok se neodređen broj tenkova tog tipa u Belorusiji i Kazahstanu nalazi u rezervi.