27/01/2024
Vojske Srbije i susednih zemalja imaju ili će nabaviti ukupno 9 vrsta oklopnih vozila osmotočkaša, domaćeg, zapadnog ili ruskog porekla. Najbrojniji je ruski/sovjetski BTR-80, ali njih više niko ne nabavlja i sve više ih menjaju zapadni oklopni osmotoćkaši. Srbija je jedini proizvođač domaćih oklopnih vozila sa pogonom 8x8 i na njima se nalaze uglavnom zapadne komponente.
Srbija - Lazar 3
Vojska Srbije u svom naoružanju ima borbeno oklopno vozilo transporter Lazar 3. Za sada je ovo vozilo naoružano daljinski upravljivom borbenom stanicom sa teškim mitraljezom kalibra 12,7 milimetara i prevozi jedno pešadijsko odeljenje. Nalazi se u naoružanju pešadijskih bataljona u brigadama Kopnene vojske.
Tehnički, Lazar 3 je najvećim delom zapadnog porekla. Motor je američi Kamins, a podvozje T900 i proizvodi ga kompanija Timoni iz Irske uz podršku francuskog Tekselisa. Kompanija Borbeni složeni sistemi, ćerka firma državnog Jugoimport SDPR-a, najčešće ističe prednost Lazara 3 zbog korišćenja civilnih komponenti koje je lako nabaviti na tržištu.
Na prikazu sposobnosti “Granit 2023” u Batajnici bilo je izloženo 49 Lazara 3 iz jedinica Vojske Srbije i Žandarmerije, 1 prototip sa topom kalibra 30 milimetara. Procenjuje se da je od tog broja 37 komada u naoružanju Vojske Srbije i jedan je prototip.
Prema zvaničnim podacima, Žandarmerija Srbije, vojnopolicijska formacija u sastavu MUP-a Srbije raspolaže sa 12 Lazara 3, od kojih jedan ima top 30 mm.
Rumunija - Pirana i Tab
Oružane snage Rumunije poseduju osmotočkaše domaće i zapadne proizvodnje. Pešadijski bataljoni od 2020. prelaze na borbena vozila pešadije Pirana 5. Za sad a se planira nabavka ukupno 377 Pirana 5.
Prema ugovoru, jedan deo Rumuniji isporučuje proizvođač Dženeral Dinamiks Jurop Lend Sistems ( General Dynamics Europe Land Systems). Do kraja 2022. isporučeno je 99 vozila.
Ugovor predviđa da 80 odsto proizvodnje vozila i dodataka bude u Rumuniji. Kupole na borbenim vozilima pešadije UT30Mk2, kao i verzije vozila sa minobacačima i daljinski upravljivim borbenim stanicama biće Made in Romania, po licenci originalnog proizvođača - Elbit Sistemsa iz Izraela. Top na kupoli je američki Bušmaster Mk44 kalibra 30 mm.
Rumunija je pre Pirane 5, za potrebe misije ISAF u Avganistanu kupila 43 oklopna vozila Pirana 3, koje od naoružanja ima mitraljez 12,7 milimetara. U naoružanju se trenutno nalazi 37 primeraka.
Već decenijama, u arsenalu rumunske vojske nalaze se oklopnjaci sovjetskog porekla koji su po licenci proizvođeni u Rumuniji, sa domaćim oznakama.
Radi se o vozilima TAB B33 Zimbru - 69 komada, TAB-71 354 komada i TAB- 77 - 153 primerka. Sva vozila predstavljaju kopije i modifikacije sovjetskih BTR-60, 70 i 80.
Bugarska - BTR-60, a posle i Strajker
Vlada u Sofiji je posle višegodišnje debate i ponovljenih tendera, u septembru 2023. odobrila kupovinu oklopnih vozila točkaša. Odluka je pala na američki Strajker po ceni od 1,37 milijardi dolara. Planira se nabavka ukupno 183 vozila, a najviše, 90 komada, bile borbenih vozila pešadije XM1126 sa topom kalibra 30 milimetara.
Dok novi Strajkeri ne stignu, Bugarska armija će, bar na papiru imati 20 zastatelih sovjetskih oklopnjaka BTR-60 koji su dizajnirani pre više od pola veka.
Severna Makedonija - BTR-80, a uskoro i Strajker
Armija Severne Makedonije u svom arsenalu ima 12 sovjetskih oklopnih transportera BTR-80. Međutim, ta vozila više nisu aktuelna jer ASM kupuje 54 američka Strajkera.
Radi se o vozilima koje će činiti naoružanje jednog pešadijskog bataljona i to će biti vozila u varijantama M1126 za prevoz pešadijskog odeljenja i sa daljinski upravljivom borbenom stanicom sa mitraljezom kalibra 12,7 milimetara, zatim nosači minobacača M1129 i komandna vozila M1130.
Očekuje se da će prva vozila biti isporučena Severnoj Makedoniji tokom 2024. godine.
Hrvatska - Patria
Oružane snage Republike Hrvatske raspolažu sa 126 oklopnih transportera AMV Patrija, finske proizvodnje. Vozila su isporučivana od kraja 2008. godine i veći deo je proizveden u pogonima fabrike “Đuro Đaković” u Slavonskom Brodu.
Od ukupno 126 vozila, 114 je naoružano teškim mitraljezima kalibra 12,7 mm i automatskim bacačima granata 40 mm. Ova vozila svrstavaju se u oklopne transportere, jer nemaju teško naoružanje.
Ostalih 12 ima topove kalibra 30 milimetara i lansere raketa Spajk LR. I spada u borbena vozila pešadije. Na osnovnu ugovora iz 2017. godine ugrađene su izraelske daljinski upravljane borbene stanice UT30MK2CRO.
Međutim, rakete još nisu stigle.
Hrvatski Sabor odobrio je nabavku još 30 vozila Patria i svi bi trebalo da u varijanti borbenog vozila pešadije, sa kupolom koja ima top 30 mm i lansere raketa Spajk LR.
Mađarska - BTR-80
Odbrambene snage Mađarske prema zvaničnim podacima raspolažu sa 380 oklopnih vozila osmotočkaša BTR-80. Vozila su nabavljena početkom 90-ih godina na ime otplate duga bivšeg SSSR-a prema Mađarskoj.
Najbrojnija je verzija oklopni transport koji od naoružanja ima teški mitraljez KPVT 14,5
milimetara i njih je Mađarska imala 260 krajem 2022. godine.
Manje brojna, ali jača je varijanta borbenog vozila pešadije BTR-80A i AM sa topom 2A72 kalibra 30 mm. Modifikovana vozila nose oznaku M i na njih su ugrađene uređaji za noćno osmatranje i radio stanica zapadnog porekla.
Ovakvih vozila ima 120.
Slovenija - Patria
Slovenačka vojska raspolaže sa 30 oklopnih transportera Patria Svarun. Kao i hrvatske Patrije, i slovenačke su finske proizvodnje. Slovenci imaju verzije sa daljinski upravljivom borbenom stanicom i mitraljezom kalibra 12,7 milimetara.
Vozila su isporučena u period od 2007. do 2013. godine, međutim prvobitni plan od 135 vozila smanjen je na 30 zbog korupcionaške afere.